WARSZAWA (Praga), Parafia Matki Bożej Loretańskiej

Niedziele i święta: 7:00, 8:30, 10:00, 11:00 (z udziałem dzieci), 12:30, 18:00

Dni powszednie: 7:00, 8:00, 18:00

Parafię erygował Bp Stanisław Gall 1 sierpnia 1941 roku dzieląc istniejącą od XIV w. parafię praskiej. Bernardyni przybyli na Pragę w 1617 r. i z fundacji króla Władysława IV rozpoczęli budowę świątyni wraz z klasztorem. Pierwszy kościół drewniany stanął w 1620 r. Natomiast poświęcenie murowanego kościoła w stylu barokowym (z dwiema wieżami) odbyło się w 1642 r. Odrębną budowlą stanowiącą całość architektoniczną jest Domek Loretański wzorowany na słynnym „Domu Maryi” we włoskim Loreto. Fundamenty położono 12 czerwca 1640 roku, głównymi fundatorami byli: Władysław IV Waza, jego małżonka, Cecylia Renata, oraz dwaj bracia królewscy. Domek oddano do użytku wiernych w 1644 r.; otoczony był krużgankami, a od strony zewnętrznej wieńczyły go cztery narożne baszty, charakterystyczne dla polskiej architektury barokowej. Domek Loretański, wystawiony niemałym kosztem, pokryto od zewnątrz marmurowymi rzeźbami, portale wykonano w marmurze dębnickim. Wewnątrz domku ustawiona była łaskami słynąca figura MB Loretańskiej, otoczona wotami i lampami wotywnymi. Król Władysław IV kazał umieścić wizerunek domku w centrum herbu Pragi, tak, aby przygniatał smoka. Nad domkiem, podtrzymywanym przez dwa anioły, znajduje się postać Matki Bożej z Dzieciątkiem; w środku umieszczono herb konsekratora Bp. Działyńskiego-Ogończyk. Odtąd ta część Pragi nazywała się Pragą Biskupią i, podobnie jak cała prawobrzeżna Warszawa, podlegała jurysdykcji biskupów płockich. Figura MB Loretańskiej stała się celem pielgrzymek z całej Polski. Podczas potopu szwedzkiego domek został bezprzykładnie złupiony, odarty z rzeźb i wotów (wywiezione do Szwecji) i już nigdy nie wrócił do pierwotnej świetności. Kościół wraz z klasztorem i Sanktuarium ocalały w czasie rzezi Pragi w dniu 4 listopada 1794 roku: zostały tylko obrabowane z kosztownego wystroju. Jednak podczas fortyfikowania Pragi w 1811 r. Napoleon kazał zburzyć kościół wraz z klasztorem. Bernardyni musieli przenieść się do kościoła Św. Anny w Warszawie i zabrali ze sobą łaskami słynącą figurę MB Loretańskiej, gdzie w osobnej kaplicy znajduje się do dziś. Dzięki nieprzejednanej postawie ludności Pragi i Warszawy zaniechano w ostatniej chwili rozbiórki Domku Loretańskiego i odtąd kaplica zaczęła pełnić zadania jedynego kościoła parafialnego Pragi, w którym osiadł proboszcz spalonego kościoła na Skaryszewie. Umieścił on w Domku Loretańskim piękną gotycką figurę MB Kamionkowskiej. Sanktuarium było zbyt małe do duszpasterstwa parafialnego, toteż w 1853 r. przystąpiono do przebudowy według projektu arch. Alfonsa Kropiwnickiego; wzniesiono wieżę, attykę z chórem oraz dwa narożne wewnętrzne krużganki. Ten sam architekt zaprojektował także stojącą do dziś dzwonnicę, w której zawieszono trzy dzwony. Na przełomie XIX i XX w. kościół ulegał postępującej ruinie, a gdy wybudowano pobliski kościół Św. Floriana, został prawie zapomniany. Pod koniec lat trzydziestych XX w. zawiązało się Stowarzyszenie Miłośników Kościoła Matki Bożej Loretańskiej, które wydatnie przyczyniło się do jego ocalenia.