KARCZEW, Parafia św. Wita

Niedziele i święta: 07:00, 09:00, 10:30, 12:00, 18:00

Dni powszednie: 07:00, 08:00, 18:00

Parafia erygowana w XII lub XIII wieku, należała do diecezji poznańskiej (archidiakonat czerski); niektórzy wskazują dopiero rok 1488. W księgach biskupich spotykamy ją w roku 1517 przy okazji mianowania proboszczem Stanisława Goślińskiego po zgonie Leonarda z Warszawy. Patronami drewnianego kościoła św. Bartłomieja i św. Wita byli Paweł i Marcin Karczewscy, Jan Ducki, Jan i Marcin Zbroscy, wszyscy z rodu Jasiona (imię Wit było częste w tym rodzie w XV wieku).

W 1548 roku, za zgodą Zygmunta I, Jan i Franciszek Karczewscy podnieśli osadę do godności miasta na prawie chełmińskim (osada utraciła prawa miejskie w 1869 roku, odzyskała je w roku 1957). Około roku 1602 spłonął pierwotny kościół, postawiono wówczas nowy, prowizoryczny, też drewniany. Gdy w 1603 roku na wizytację przybył biskup poznański Wawrzyniec Goślicki, świątynia nie była jeszcze poświęcona. Przy kościele istniała wtedy szkoła, której rektorem był Andrzej z Sobikowa; jego brat Walenty był kantorem w kościele.

Kościół murowany wzniósł kanclerz koronny Kazimierz Bieliński w 1632 roku. W latach 1733-1737 marszałek wielki koronny Franciszek Bieliński przebudował go (projekt przypisuje się Jakubowi Fontanie). Świątynię konsekrował biskup płocki Andrzej Załuski w niedzielę po uroczystości Świętych Apostołów Piotra i Pawła w roku 1733.

Najstarszą częścią kościoła jest kaplica Karczewskich z 1541 roku, dobudowana pierwotnie do świątyni drewnianej. Podczas pożaru miasta w 1865 roku z kościoła pozostały tylko szczątki. Odbudowę finansowali ówcześni dziedzice Kurtzowie.

W latach 1910-1913 kościół został rozbudowany według projektu Hugona Kudery: dobudowano transept, dwie sąsiadujące z nim kaplice od zachodu oraz prezbiterium z zakrystią. Konsekrował go kard. Aleksander Kakowski 20 czerwca 1915 roku.

W Karczewie były niegdyś sławne dzwony z lat 1618, 1646 i 1668, ale zabrali je Niemcy w 1941 roku; obecne dzwony („Józef”, „Franciszek” i „Antoni”), zawieszone w dzwonnicy murowanej z XVIII wieku, poświęcił kard. August Hlond 29 lipca 1946 roku.

Od XIX wieku szczególnie bogato celebruje się tu uroczystość Bożego Ciała. Kościół wiele ucierpiał w 1944 roku, ale wszystkie zniszczenia naprawiono.

Karczew od XVIII wieku słynął z jarmarków bydła. W czasie II wojny światowej było tu centrum wyrobów mięsnych dla stolicy.